Những Ngôi Biệt Thự Cổ Sài Gòn Bỗng Dưng, Nhiều Biệt Thự Cổ Ở Sài Gòn Bỗng Dưng

-
TTO - Nhiều nhà biệt thự cổ có mức giá trị tại tp hcm đã biến chuyển mất. Số còn lại, ít nhiều cái đang xuống cấp, biến hóa nghiêm trọng. Trước áp lực nặng nề pháp triển, nếu như không sớm có chiến thuật bảo tồn, phục chế tương xứng thì nỗi lo biệt thự hạng sang cổ bị xóa xổ không phải không có cơ sở.

Bạn đang xem: Biệt thự cổ sài gòn

Ngày 22-11, cửa hàng chúng tôi trở lại địa chỉ cửa hàng 237 Nơ Trang Long, quận Bình Thạnh, khu vực từng là ngôi biệt thự nghỉ dưỡng cao cấp cổ thu hút các sự thân thiết của dư luận. Vệt tích ngôi thự cổ ngay gần 100 tuổi khu vực đây đã hoàn toàn bị xóa sạch. Phía trước, chủ đầu tư chi tiêu dựng hàng rào tôn, quây kín mít. Bên trong, mảnh đất nền vuông vứt rộng hơn 500m2 được san ủi phẳng.




Vài chục ngày trước, thợ xây đắp đã toá dỡ dứt phần sót lại của nhà biệt thự này sau dịp tháo tháo dỡ lần đầu năm mới 2016. Từng viên gạch men thẻ vào ngôi biệt thự cao cấp được bóc tách ra với rao bán đi với giá 5.000 đồng/viên. Đầu cột được rao xuất kho với giá 1 triệu đồng/cái.

Không chỉ biệt thự nghỉ dưỡng cổ sinh hoạt 237 Nơ Trang Long, không ít biệt thự cổ cũng đã âm thầm biến mất. Đáng chăm chú phải nói đến biệt thự số 12 Lý từ bỏ Trọng.

Năm 2016, căn biệt thự nghỉ dưỡng hạng sang được bán đi với giá hơn 200 tỷ đồng. Sau thời điểm mua lại, chủ mới xin tháo tháo dỡ mái ngói, phòng dột, biến hóa dầm sàn mục nát, làm cho lại năng lượng điện nước, lát gạch, đánh phết bên trong.

Tuy nhiên, biệt thự bị đập gần như toàn bộ. Và mang lại nay, theo ghi thừa nhận của chúng tôi, ở địa chỉ cửa hàng này sẽ là công trường xây dựng hotel cao hàng trăm tầng.



Từng viên gạch ốp thẻ vào ngôi biệt thự nghỉ dưỡng được bóc ra cùng rao xuất kho với giá 5.000 đồng/viên. Đầu cột được rao bán với giá 1 triệu đồng/cái - Ảnh: Nguyễn Văn Châu


Nhiều trường hợp biệt thự cao cấp khác được tháo tháo với nguyên nhân xuống cấp trong khi cơ quan tác dụng chưa kịp đưa ra kết luận có bảo tồn hay không, như trường hợp của biệt thự hạng sang 12 Lê Duẩn, quận 1, thành phố hồ chí minh hay biệt thự cao cấp cổ trên số 6C, Tú Xương, quận 3.

Cả hai biệt thự này đều đã trở nên đập trả toàn. Đến tiếng này, khuôn viên hai mảnh đất trên là kho bãi giữ xe pháo - rửa xe tạm khiến cho chẳng ai nghĩ đây từng là những biệt thự hạng sang đẹp của TP.HCM.



Vết tích ngôi thự cổ ngay gần 100 tuổi nơi đây đã hoàn toàn bị xóa sạch. Phía trước, chủ đầu tư chi tiêu dựng mặt hàng rào tôn, quây kín mít. Mặt trong, mảnh đất vuông bỏ rộng hơn 500m2 được san ủi phẳng - Ảnh: N.V



Hiện trạng xuống cấp, hư hỏng của những biệt thự cổ còn khiến người ta bùi ngùi hơn. Một trong những đó là biệt thự nghỉ dưỡng hạng sang cổ nằm ở vị trí đường Hồng Bàng, quận 5. Qua thời gian dài sử dụng, ngôi biệt thự hạng sang này bị rạn nứt những nơi.


Một trong các đó là nhà biệt thự cổ nằm ở đường Hồng Bàng, quận 5. Qua thời gian dài sử dụng, ngôi biệt thự nghỉ dưỡng cao cấp này bị rạnh nứt nhiều nơi. - Ảnh: Lê Quốc


Cũng nghỉ ngơi quận 5, một ngôi biệt thự nghỉ dưỡng cao cấp khá lạ mắt khác tọa lạc trên đường Gò Công xuống cấp trầm trọng đến cực nhọc nhận ra. Ngôi biệt thự nghỉ dưỡng cao cấp từng được thuê mướn bán cà phê, sửa đồ điện tử nay đã mang tên trong một dự án chung cư mến mại.

Nói về biệt thự hạng sang cổ, quan trọng không nói tới căn biệt thự hạng sang nguy nga một thời ở số 8 đường kho bãi Sậy, quận 6. Căn biệt thự nghỉ dưỡng cao cấp hơn 100 tuổi, rộng sát 1.000m2 này có đậm lốt ấn phong cách thiết kế Pháp. Dân vào giới phong cách thiết kế gọi nó là "biệt thự Phương nam giới Chợ Lớn".

Thế nhưng bây giờ nó không thoát ra khỏi tình cảnh như nhiều biệt thự nghỉ dưỡng cao cấp cổ khác. Để gồm thêm thu nhập, những người đang sinh hoạt trong biệt thự nghỉ dưỡng này thuê mướn đất xây nhị kho hàng trước sân.

Một kho mặt hàng khác được dựng bằng tôn đã ban đầu mục nát. Cửa ra vào, cửa thông gió và nhiều hạng mục khác hư sợ buộc gia chủ phải gia cố không ổn định để kiêng mưa nắng.


Căn biệt thự nghỉ dưỡng hạng sang ở Số 8 đường kho bãi Sậy, quận 6 rộng 100 tuổi, rộng ngay gần 1.000m2 này sở hữu đậm lốt ấn kiến trúc Pháp. Dân trong giới bản vẽ xây dựng gọi nó là “biệt thư Phương nam giới Chợ Lớn”. - Ảnh: Lê Quốc


Ngay tại quận 3, chỗ được ca tụng là "làng biệt thự nghỉ dưỡng hạng sang cổ" dùng Gòn, tình trạng cũng chẳng khá hơn. Cụm biệt thự nghỉ dưỡng từ số 9 cho số 17 con đường Ngô Thời Nhiệm từng là vị trí "hút hồn" rất nhiều người, nhưng các năm qua, các biệt thự này đã xuống cấp, mặt tiền được chia nhỏ tuổi để cho mướn buôn bán.


Cụm biệt thự nghỉ dưỡng từ số 9 mang lại số 17 con đường Ngô Thời Nhiệm từng là địa điểm “hút hồn” rất nhiều người - Ảnh. N.Q


Đáng để ý hơn cả là biệt thự hạng sang gần 100 tuổi ở add 110-112 Võ Văn Tần. Ngôi biệt thự cao cấp này nằm tại góc mặt đường 3 khía cạnh tiền Võ Văn Tần - Bà huyện Thanh quan - Nguyễn Thị Diệu (phường 6, quận 3), diện tích hơn 2.800m², hay được gọi là biệt thự Phương Nam. Đây là 1 trong công nhà biệt thự cổ mang những yếu tố độc đáo về phong cách thiết kế rất rất cần phải bảo tồn với phát huy giá bán trị.


Biệt thự 110-112 Võ Văn Tần là một trong công biệt thự nghỉ dưỡng hạng sang cổ mang những yếu tố lạ mắt về phong cách thiết kế rất cần phải bảo tồn với phát huy giá trị - Ảnh: T.HỮU


Quan cạnh bên từ bên phía ngoài có thể thấy kết cấu của biệt thự cao cấp còn kha khá nguyên vẹn. Tuy nhiên, dưới sự hủy diệt của thời gian, vài khu vực trên mái ngói đã trở nên vỡ, tường bám đầy rêu xanh, loang lổ mốc.

Trước đây, những vị trí trong biệt thự cao cấp bị cơi nới, phát hành thêm để làm kho bãi, khu vực giữ xe, sắm sửa làm ảnh hưởng đến giá trị quan trọng của công trình kiến trúc này.


Tình trạng đập bỏ, cơi nới biệt thự nghỉ dưỡng cũ đã hết là chuyện hiếm. Sở quy hướng - phong cách xây dựng từng thống kê tp hcm có 1.227 biệt thự cao cấp xây trước năm 1975, tập trung nhiều tuyệt nhất ở quận 1 và 3, trên những đường Nguyễn Đình Chiểu, Lê Quý Đôn, Nguyễn Thị Minh Khai...


Hiện nay, ở địa chỉ cửa hàng 12 Lý trường đoản cú Trọng, quận 1 sẽ là công trường thi công xây dựng khách sạn cao hàng chục tầng vày ông Nguyễn Văn phường và bà è Thị L. Thống trị đầu tứ - Ảnh: N.V


Tuy nhiên, khảo sát vừa mới đây của Trung tâm nghiên cứu kiến trúc (Sở Quy hoạch phong cách thiết kế TP.HCM) chuyển ra bé số khiến cho nhiều fan giật mình.

Gần nửa số biệt thự nghỉ dưỡng cổ đã "biến mất". Đường Nguyễn Đình Chiểu từng có 53 căn hiện chỉ còn 24, đường hai bà trưng 40 căn giờ chỉ từ khoảng 20, mặt đường Lê Quý Đôn và Mạc Đỉnh đưa ra nay chỉ từ 6 trong số 20 căn…

Nguyên nhân được đưa ra một trong những phần do giấy tờ thủ tục duy tu, tôn tạo chạm chán nhiều cực nhọc khăn, nhiêu khê khiến cho nhiều chủ download làm liều. Khi cơ quan chức năng phát hiện, nhiều phong cách thiết kế cổ chỉ còn trên giấy, hoặc bị sửa chữa, lẹo vá.

Thêm vào đó, câu hỏi phá tháo dỡ hay cơ nới những biệt thự cổ căn nguyên từ ích lợi trước mắt. Những người sống trong biệt thự phải cơi nới nhằm sinh hoạt, kiếm tìm kế sinh nhai.

Các đại gia bđs khi bỏ ra hàng nghìn tỉ đồng thâu tóm về thì không ít người chỉ nhắm vào tiềm năng khu đất, chuẩn bị đập vứt thay vày bảo tồn, tôn tạo. đầy đủ chủ mua thật sự mong ước và đủ năng lực bảo tồn, tôn tạo biệt thự cao cấp cổ hiếm như lá mùa thu.


Nội dung:
THIÊN THANH
Hình ảnh:
T.L, N.V, Nguyễn Văn Châu, Lê Quốc, N.Q , T.HỮU
Thiết kế:
KIỀU NHI
Concept:
BẢO SUZU
Trở thành người đầu tiên khuyến mãi ngay sao cho bài viết 0 0 0
nội dung bài viết hay? tặng kèm sao cho Tuổi con trẻ
tặng kèm sao


x1 x5 x10

Hoặc nhập số sao


Bạn đang xuất hiện 0 sao

Số sao không đủ. Nạp thêm sao


tặng sao khuyến mãi ngay sao

tặng ngay sao thành công

Bạn đã tặng ngay 0 mang đến tác giả

xong xuôi

bộ quà tặng kèm theo sao ko thành công

Đã tất cả lỗi xảy ra, mời bạn quay lại nội dung bài viết và triển khai lại thao tác

xoay lại nội dung bài viết

BÌNH LUẬN hay


Dòng sự kiện: bảo tồn di sản


Một tp hà nội khác trong triển lãm của fan từng gặp gỡ nạn béo vì… ảnh khỏa thân

06/05


Cận cảnh đình thần An Khánh 300 năm tuổi sau phục dựng

04/05


thừa nhận xe tăng T59 số hiệu 377 là báu vật quốc gia

27/04


hai thánh giá lớn, tám thánh giá nhỏ của thánh địa Đức Bà được phục chế sống Bỉ

27/04


"Kho" 85 sắc đẹp phong nghỉ ngơi Vĩnh Long được duy trì trong form thép, gắn thêm camera giám sát 24/24

25/04


hóng phân loại, dân thấp thỏm sống trong những biệt thự "chờ sập"
biệt thự nghỉ dưỡng cũ, tháo tháo cũng lắm nhiêu khê
"Bảo tồn rước lại khác biệt cho giang sơn có thu nhập cao"
biệt thự nghỉ dưỡng cổ Nơ Trang Long quận q. Bình thạnh Nguyễn Văn Châu dự án công trình chung cư biệt thự đẹp Góc Sài Gòn
phản hồi (0)

Tối đa: 1500 ký tự


Được thân thiết nhất mới nhất

Hiện không có bình luận nào, hãy là người đầu tiên comment

Xem tất cả bình luận



phái nữ lao công sáng sủa đi gom rác, tối hát chống trà


phía Dương lại bước vào Thư viện sách nói


Đại Nghĩa nói lời giã biệt sau suất diễn cuối "Tía ơi má dìa"


‘Hình như mỗi làng quê Việt Nam đều phải có một Điện Biên lấp thu nhỏ’


Xổ số tỉnh bình dương xin lỗi bởi vì in 12 triệu tờ vé số nhầm lẫn thắng lợi Điện Biên lấp


bẫy - 22 (Catch - 22), một trong những tiểu thuyết hay độc nhất vô nhị về chiến tranh


Tổng biên tập: Lê ráng Chữ


thông tin tòa soạn - Thành Đoàn tp.hồ chí minh
tuoitre.com.vn

Phòng pr Báo Tuổi Trẻ: 028.39974848


contact Quảng cáo Điều khoản bảo mật liên hệ góp ý

Đăng cam kết nhận bản tin sản phẩm ngày

hồ hết tin tức súc tích, dễ dàng nắm bắt & trọn vẹn miễn phí


Đăng cam kết

Thông tin của bạn


e-mail

Vui lòng nhập Email

Email không đúng định dạng


Họ với tên

Vui lòng nhập Họ & Tên.


Thông báo


Bạn phấn kích đợi 0s để tiếp tục phản hồi

Thông báo


phản hồi được gửi thành công
thông tin bạn hiểu Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an ninh và chỉ sử dụng trong trường vừa lòng toà soạn cần thiết để liên hệ với bạn.
Tên của doanh nghiệp

Vui lòng nhập thương hiệu hiển thị


thư điện tử

Vui lòng nhập Email

Email sai định dạng


Mã xác nhận
vui lòng nhập mã xác nhận.


bạn đã có tài khoản? Đăng nhập ngay lập tức
thư điện tử

Vui lòng nhập Email

Email không nên định dạng


mật khẩu đăng nhập
Mật khẩu ko đúng.

Thông tin singin không đúng.

Xem thêm: Cây An Xoa Và Những Công Dụng Chữa Bệnh Mà Bạn Chưa Biết, Cây An Xoa Là Thảo Dược Gì

Tài khoản bị khóa, vui lòng tương tác quản trị viên.

Có lỗi phân phát sinh. Vui miệng thử lại sau.


Quên mật khẩu? Đăng nhập
hoặc singin

Google Facebook
Tên của bạn vui vẻ nhập tên của bạn.


e-mail

Vui lòng nhập Email

Email không đúng định dạng


mật khẩu
Mật khẩu yêu cầu có tối thiểu 6 kí tự.


xác nhận mật khẩu
xác thực mật khẩu ko khớp.


Mã chứng thực
Mã chứng thực không đúng.

Có lỗi phân phát sinh. Vui vẻ thử lại sau.


khi bấm tạo tài khoản bạn đã gật đầu đồng ý với quy định
của tòa soạn
Tạo thông tin tài khoản
hoặc singin

Google Facebook
Nhập mã xác nhận

Đóng lại

Mã xác thực không đúng.

Có lỗi phát sinh. Sung sướng thử lại sau.


hoàn toàn

Vui lòng nhập tin tức và chủ kiến của bạn

X
e-mail (*)

Vui lòng nhập Email

Email không đúng định dạng


Họ và tên (*)

Vui lòng nhập Họ và Tên.


Ý kiến của công ty (*)

Vui lòng nhập Ý kiến của bạn.


Mã xác thực không đúng.

Có lỗi phân phát sinh. Vui lòng thử lại sau.


Gửi chủ kiến
Thêm chăm mục, tăng thử dùng với Tuổi trẻ em Sao

Tuổi trẻ con Sao có thiết kế thông loáng với tất cả các trang, chuyên mục và video đều không có quảng cáo hiển thị, không làm ngắt quãng sự tập trung của công ty đọc.

bằng phương pháp đóng góp Sao, thành viên Tuổi con trẻ Sao hoàn toàn có thể tham gia các chuyển động và hệ trọng trên gốc rễ Tuổi con trẻ Online như khuyến mãi Sao cho tác giả và các nội dung bài viết yêu thích, đổi rubi lưu niệm vào chương trình, đk quảng cáo, buôn bán trực tuyến.

Báo Tuổi Trẻ cải tiến và phát triển Tuổi trẻ em Sao nhằm mục đích từng bước nâng cấp chất lượng nội dung, tăng năng lực kết nối, can hệ và triển khai các nội dung bắt đầu theo nhu yếu của bè bạn công chúng.

Chúng tôi hi vọng Tuổi con trẻ Sao sẽ đóng góp phần chăm sóc, ship hàng và đem lại những trải nghiệm bắt đầu mẻ, tích cực và lành mạnh hơn cho xã hội độc đưa của Tuổi trẻ con Online.

Nếu nói về phần đa ngôi nhà biệt thự xưa ở dùng Gòn, bao gồm thể chia thành 2 loại, sản phẩm nhứt là biệt thự nghỉ dưỡng cao cấp cổ bản vẽ xây dựng Pháp được xây trước năm 1954, hầu hết là từ trên đầu thế kỷ 20 với mức 1300 căn biệt thự, phần nhiều tập trung sinh sống quận 3 với tầm 800 căn. Còn loại thứ hai là nhà biệt thự phong cải tiến thời được xây trường đoản cú sau năm 1954 cho đến năm 1975.


Hầu hết gần như căn biệt thự cao cấp cổ phong cách xây dựng Pháp các nằm tại đoạn đắc địa, nên ngày này khi bị xuống cấp, người sở hữu của nó không có ý định tôn tạo lại mà muốn tiêu diệt để dễ phân phối lại đất trống có quý hiếm lớn. Do vậy đa số căn biệt thự cao cấp cổ tp sài thành có quy mô nhỏ dại đã bị xóa khỏi một phương pháp đáng tiếc, chỉ còn lại một số trong những biệt thự lớn có mức giá trị bảo tồn cao phải nhà nước cấm đoán dỡ bỏ.

Căn biệt thự hạng sang cổ khét tiếng nhất ở sài Gòn chắc rằng là tòa biệt thự nghỉ dưỡng cao cấp có 99 cửa của đại phú gia hứa hẹn Bổn Hòa (Hui Bon Hoa, chú Hỏa) được xong năm 1934, nằm trong 3 tuyến đường thời Pháp là d’Ayot – Alsace Loraine – Hamelin. Sau năm 1975, ba tên con đường này đổi thành Nguyễn Văn Sâm – Phó Đức chính – hồ nước Văn Ngà, tòa công ty được gia tộc họ hứa hẹn ở cho đến năm 1975 thì được tổ chức chính quyền mới tiếp quản, rồi trở thành kho lưu trữ bảo tàng Mỹ thuật từ thời điểm năm 1987 cho tới nay. Ba tên đường bao bọc tòa nhà này cũng đổi thành Nguyễn thái bình – Phó Đức bao gồm – Lê Thị Hồng Gấm (quận 1)

*

Một căn biệt thự nghỉ dưỡng hạng sang cổ khác khôn cùng đẹp và có giá trị mập là căn ở đoạn tiếp giáp cha mặt tiền đường Nguyễn Thị Diệu, Bà thị trấn Thanh Quan cùng Võ Văn Tần tất cả tuổi đời rộng 100 năm, vài năm trước được định vị 35 triệu USD. Biệt thự hạng sang được tạo ra trên nhì lô khu đất rộng 2.800 mét vuông (diện tích thành lập 1.100 m2, cảnh quan 1.700 m2).


*
Căn biệt thự bản vẽ xây dựng Pháp có giá 35 triệu USD

Ngoài ra có hàng nghìn căn biệt thự phong cách thiết kế Pháp lớn nhỏ tuổi khác sót lại trong nội đô sử dụng Gòn.

Ngoài hầu hết căn biệt thự hạng sang cổ tất cả từ thời Pháp này, sau 1954 ở thành phố sài gòn còn mọc lên một trong những căn biệt thự hạng sang có phong cách xây dựng tân thời bởi vì một ráng hệ phong cách xây dựng sư kỹ năng người Việt thiết kế:

*
Đây là căn biệt thự nghỉ dưỡng hạng sang khác của gia tộc chú Hỏa ở ở tiên phong hàng đầu Lý Thái Tổ, sau đây trở thành nhà khách chính phủ
*
Một căn biệt thự ở sài Gòn
*
Biệt thự con đường Trương Minh Giảng của ông Trương Bửu Điện, từng là lãnh sự của VNCH tại Hoa Kỳ, đại sứ VNCH tại Singapore cùng Tổng trưởng Bộ thông tin năm 1971.
*
Biệt thự trê tuyến phố Công Lý, đối diện sân Phan Đình Phùng. Đây là nơi ở của Thống đốc Ngân Hàng giang sơn Việt nam – Lê quang Uyển. Ngày nay nơi này là trụ sở Vidotour Indochina (địa chỉ 145 nam giới Kỳ Khởi Nghĩa).

*
Hình bên trên là căn biệt thự khét tiếng do bản vẽ xây dựng sư Ngô Viết Thụ thiết kế, nằm ở góc mặt đường Hồng Thập từ – Duy Tân, ni là Nguyễn Thị minh khai – Phạm Ngọc Thạch. Trước 1975 là biệt thự nghỉ dưỡng cao cấp của ông bà Ưng Thi (chủ rạp Rex). Gồm một thời gian ông bà trần Văn Chương (song thân của bà Nhu) sinh hoạt đây.

Sau năm 1975, bao gồm một thời hạn nơi này là trụ sở Tổng lãnh sự cửa hàng Trung Quốc. Sau khi lãnh sự quán chuyển qua đường 2 bà trưng như hiện nay nay, tòa nhà này được dịch vụ cho thuê để mở nhà hàng quán ăn Con con gà Trống.

*


*
Biệt thự trên đường Gia Long (nay là Lý trường đoản cú Trọng), đối lập Bệnh viện Grall (nay là Nhi Đồng 2). Biệt thự nghỉ dưỡng cao cấp này dành cho các bác sĩ của bệnh viện ở
*
Căn biệt thự nghỉ dưỡng hạng sang này nằm trên phố Công Lý (nay là phái nam Kỳ Khởi Nghĩa), gần té tư hiền Vương (nay là Võ thị Sáu), đối lập bên kia con đường là viện Pasteur. Hiện giờ tòa công ty này vẫn tồn tại ở số đơn vị 173, gần kề bên nhà hàng quán ăn Suối Đá.
*
Một biệt thự nghỉ dưỡng hạng sang yên tĩnh, thuộc trường học của cộng đồng người Mỹ trước 1965. Khu vực này sau 1965 là BV Dã chiến 3 của Quân đội Mỹ ở khu vực gàn khu dã ngoại công viên Hoàng Văn Thụ ngày nay.
*
Can biệt thự bé dại trên con đường MInh Mạng, ni là con đường Ngô Gia Tự. Bên nên là vườn hoa nhỏ tuổi góc Minh Mạng – nai lưng Hoàng Quân (nay là góc Ngô Gia từ – Nguyễn Chí Thanh). Đi về bên trái là tới Đại dạy học Minh Mạng, ngôi trường Trung Học chu văn an và nhà thời thánh Nữ Thánh Jeanne d’Arc.

*

Đây là căn biệt thự khét tiếng ở số 60 nai lưng Quý Cáp, bốn dinh của tướng Westmoreland – tổng tứ lệnh quân team Mỹ tại Vêịt Nam ở góc đường trằn Quý Cáp – Đoàn Thị Điểm, ni là Võ Văn Tần – Đoàn Thị Điểm. Tướng tá Westmoreland làm việc đây từ thời điểm năm 1964 đến 1968. Tiếp nối là tướng Creighton Abrams (1968-1972), với sau cùng, tướng mạo Frederick Weyand C ở từ năm 1972 cho đến khi quân team Mỹ rút khỏi Việt Nam.

Sau này, biệt thự hạng sang trở thành trụ sở công ty xây dựng Hòa Bình. Mời các bạn xem 1 vài ba hình ảnh khác: